عدالت سازمانی

                                                    عدالت سازمانی
تحقیق در زمینه عدالت سازمانی تاریخ طولانی دارد و صاحب نظران طبقه بندی های مختلفی از عدالت
سازمانی را مطرح نموده اند. عدالت سازمانی را می توان بدین صورت تعریف نمود:« مطالعه برابری در کار »
مطالعۀ عدالت در سازمانها با  آدامز دربارة نظریۀ برابری آغاز شد که بر ادراک عادلانه بودن پیامدها و
تأکیددر تعریف عدالت سازمانی بیان میشود . عدالت سازمانی بیان میکند باید با چه شیوه هایی با کارکنان
رفتار شود تا احساس کنند به صورت عادلانه با آنان رفتار شده است .
از جمله وظایف اصلی مدیریت، حفظ و توسعۀ رفتارهای عادلانه در مدیران و احساس عدالت درکارکنان است.
رعایت عدالت، بهویژه در برخی رفتارهای مدیریت با کارکنان (توزیع پاداش ها،روابط سرپرستی، ارتقاها و
انتصاب)، برای کارکنان اهمیت دارد. بیعدالتی و توزیع غیرمنصفانه دستاوردها و ستادههای سازمان ، موجب
تضعیف روحیۀ کارکنان و تنزیل روحیۀ تلاش و فعالیت در آنان میشود. بنابراین، رعایت عدالت، رمز بقا و
پایداری جریان توسعه و پیشرفت سازمان وکارکنان است .
ابعاد عدالت سازمانی: 1. عدالت توزیعی، 2. عدالت رویه ای، 3. عدالت مراوده ای.
عدالت توزیعی:
عدالت توزیع ی به قضاوت برابری توزیع نتایج مثل سطح پرداخت یا مقیاس وفرصت های ارتقا در یک بافت
سازمانی اشاره دارد. این تئوری بیان می کند که افراد تعادل نسبی نتایج مطلوب را در نظر می گیرند و داده -
ستاده نسبی خود را با همکاران خود به طور دقیق تصورات عدالت را تشریح می کند
عدالت رویه ای:
ادراکات انصاف در سازمان صرفا تحت تأثیر نتایج نیست، بلکه تحت تأثیر فراگردمورد استفاده برای تحقق
نتایج نیز هست. نظریه عدالت رویه ای 1 مطرح می کند افرادمی توانند نگاهی فراتر از نتایج تصمیم کوتاه
مدت داشته باشند. بنابراین نتایج نامطلوب قابل قبو ل به نظر می رسد، زمانی که تصور این است که فراگرد
مورد استفاده منصفانه
(جنبه ساختاری عدالت رویه ای: تصمیم ها چگونه باید اتخاذ گردند تا منصفانه به نظر برسند. توجه به این
نکته حایز اهمیت است که این جنبه به بررسی اینکه تصمیم ها چه باشند، نمی پردازد، بلکه این ا مر را
بررسی می نماید که تصمیمات چگونه اتخاذ گردند)
(جنبه اجتماعی عدالت رویه ای: هنگام قضاوت در مورد میزان رعایت عدالت در رویه های سازمانی، کیفیت
رفتار بین شخصی تصمیم گیرندگان با کارکنان سازمان به منزله یک عامل کلیدی در نظر گرفته می شود.)
عدالت مراوده ای:
واژه عدالت مراوده ای برای نخستین بار توسط دو پژوهشگر به نام های بایس و موگ درسال 1986 به کار
برده شد. آنها معتقد بودند که عدالت مراوده ای نوع دیگری از عدالت است که از نظر مفهومی متمایز از
عدالت توزیعی و رویه ای است و به عمل اجتماعی رویه اشاره دارد. افراد نسبت به کیفیت برخورد با آنها در
روابط متقابل شخصی و هم چنین جنبه های ساختاری فراگرد تصمیم گیری حساس اند .
عدالت مراوده ای مطرح می کند که کیفیت رفتار بین شخصی در طول اجرای رویه ها،در تعیین قضاوت های
انصاف مهم و مؤثر است. توجیه یا توضیحات ارایه شده در درک انصاف مؤثر است و احتمال اینکه رویه های
تصمیم گیری منصفانه نگریسته شود، را افزایش می دهد. رفتار بین شخصی شامل اعتماد در روابط و رفتار
افراد با تواضع و احترام می باشد.
وضع مناسب رویه ها به وسیله پنج رفتار تعریف می شود:
1- توجه کافی به داده های کارکنان
2- جلوگیری از تعصب شخصی
-3 استفاده سازگار از معیار تصمیم گیری
4 - بازخور به موقع
-5 توجیه یک تصمیم
این عوامل نقش مهمی را در ادراک کارکنان از برابری، پذیرش تصمیمات و گرایش به سمت سازمان دارند 0
عدالت مراوده ای می تواند دو بعدداشته باشد:
بعد بین شخصی که نشان می دهد که رفتار باید مؤدبانه و بااحترام باشد. مدیران هنگام برخورد با کارکنان
خود باید رفتاری حاکی از اعتماد و احترام را از خود نشان دهند.
و دومین بعد آن انتظارات و مسؤولیت اجتماعی می باشد. با توجیه افراد به اندازه کافی،، قدرت تحمل افراد از
یک نتیجه غی ر منصفانه بیش تر می شو د این بدین معنا است که انتظار افراد از رعایت یک جنبه از عدالت
سازمانی می تواندبر رفتار کارکنان نسبت به واکنش به رعایت دیگر ابعاد عدالت سازمانی تأثیرگذار باشد
اصول عدالت سازمانی:
-1 اصل انصاف: آنچه فرد از سازمان دریافت میکند، با میزان مشارکت آنها متناسب باشد
. -2 اصل نظردهی: مشارکت در تصمیمگیری، انصاف و عدالت را ارتقا میدهد.
-3 اصل عدالت بین فردی: رفتار پر احساس و محترمانه، قضاوت دربارة عدالت را ارتقا میدهد.
-4 اصل ثبات:رفتار باثبات رهبر یکی از شرایط لازم برای پذیرش انصاف زیردستان است . رفتارباثبات به
معنی استفاده از رفتارهای یکسان برای همۀ موقعیتها نیست؛ بلکه، به معنی استفاده ازرفتارهای خاص برای
موقعیتهای متناسب است.
-5 اصل برابری طلبان ه: در تصمیمگیری نباید منافع شخصی در نظر گرفته شود. اینکه به صورت یکسان با
همه افراد رفتار کنید عدالت نی ست. افراد مختلف نیازها و استعدادهای مختلف دارند،بنابراین، رفتار کردن با
همه به صورت یکسان انصاف نیست.
-6 اصل تصحی ح: تصمیمهای اشتباه یا ضعیف باید اصلاح شوند. تصحیح کردن نیازمند این است که به
بازخور توجه شود و بخواهیم که تصمیمهای بد را تغییر دهیم.
-7 اصل صحت/ درستی: تصمیمها باید بر مبنای اطلاعات صحیح باشد . اصل صحت، احساس عدالت را از
طریق اتخاذ تصمیمها بر مبنای شواهد مستدل، بالا میبرد.
-8 اصل نمایندگ ی: تصمیمها باید منافع بخشهای مختلف را تأمین کند. تصمیم هایی که طبق نظرات افراد
متأثر است، اصل نمایندگی را محقق میکند.
-9 اصل اخلاقی: این اصل استانداردهای اخلاقی غالب را دنبال میکند. امانت، صداقت، اصالت